اوصاف جهنم :
آتش: مهمترین عذابی که جهنم بدان شناخته شده است، آتش سوزانی است که موجب شده است در بسیاری از موارد قرآن کریم به جای افتادن در جهنم، از افتادن در آتش سخن گوید؛ اما قرآن اصرار دارد با به کار گرفتن صفاتی خاصی برای این آتش، مانند «آتش سوزان» یا «آتش سرپوشیده» برکننده پوست، و اینکه چیزی را باقی نمیگذارد ویژه بودن آن را نشان دهد. این آتش که به عنوان «نار الله» شناخته شده و ستونهای برافروخته دارد برخلاف آتشهای زمینی، از قلبها آغاز میشود و شعلهوری آن از درون به بیرون است.هیزمهای آتش جهنم نیز دور از انتظار است؛ انسانها خود هیزم آتشاند و در برخی آیات سخن از آتشی است که هیزم آن انسانها و سنگهاست.
عذابهای وابسته به آتش: برخی عذابهای یادشده در جهنم در حاشیه آتشاند، مانند سَموم که باد سوزان جهنم است و حَمیم که آبی سوزان است که هم به دوزخیان نوشانده میشود و هم برای گونههای دیگر عذاب کاربرد دارد غذا و نوشیدنی: درباره غذا و نوشیدنی جهنم مضامینی در قرآن و روایات هست. برخلاف خورد و آشام بهشت -که با عباراتی آشنا به نعمتهای زمینی بیان شده- در وصف جهنم سخن از نوشیدنیها و خوردنیهایی با نامهای ناآشناست؛ خوردنیهایی مانند زقوم غسلین، و طعام ضریع و نوشیدنیهایی مانند غساق صدید. و شرب الهیم که توضیح ماهیت آنها برای مفسران مشکل بوده است. ویژگی کلی آنها این است که گرسنگی و تشنگی را رفع نمیکنند،گلوگیرند و امعاء خورنده را میجوشانند و پاره پاره میکنند پوشاک آنان نیز از جنس آتش؛یا مواد سوزانندهای چون قطران و حمیم گفته شده است.
دیگر عذابها: در وصف دیگر عذابها در قرآن کریم از غل و زنجیر مقامع آتشین، تازیانههای عذاب، صداهای ناهنجار جهنم ضیق مکان و احساس فشار سایههایی که به جای آرامیدن از آتش خود آتشینترند. و عذابهایی فراتر که به وضوح از آنها یاد نشده بیان گردیده است. در روایات شقوق بیشتری دیده میشود: در وصف زندانهای جهنم از زندانهایی با عذابهای خاص مانند زندان بولس یا زندان فلق به خصوص یاد شده است. وصفی هم درباره مارها و عقربهای جهنم آمده است که گاه برای منتقدان سؤال انگیز هم بوده است. حتی مارهایی با نام معرفی شدهاند در شمار نوشیدنیها «طینه الخیال» (سرشت تباهی) یاد شده که عصاره خود اهل آتش است. روایاتی هم درباره افزودن حس تنفر از خورد و آشام جهنم آمده است. همچنین سخن از آسیابی است که عالمان بدعمل را خرد میکند زمهریر که خود واژهای قرآنی در کاربردی دیگر است در روایات به عنوان سرزمینی با سرمای هراسناک ترسیم شده که خود بخشی از جهنم است؛ سرمایی که بدن مجرمان را قطعه قطعه میکند در روایتی آمده است: جهنمیان برای گریز از آتش به زمهریر پناه میبرند که عذابش سختتر است و سپس درخواست دارند که به آتش بازگردند نزد برخی مفسران، استثنای یاد شده در قرآن برای بقای آتش مربوط به جابه جایی به زمهریر است